Contact +91 20 27168000
Contact +91 20 27168000
संगीत ज्ञानं परं ब्रह्म । तदारभ्य न संत्यजेत् ।

मुक्तिसोपान संगीत विभाग

विभागाची उद्दिष्टे

  • दैनंदिन जीवनातील संगीताचे अनन्यसाधारण महत्व तसेच संगीताचा व्यक्तिमत्वावर होणारा सकारात्मक परिणाम लक्षात घेऊन शालेय वयातच विद्यार्थ्यांमध्ये संगीताची गोडी निर्माण करणे.
  • विद्यार्थ्यांना संगीताचे महत्व समजावणे.
  • संगीताच्या माध्यमातून व्यक्तिमत्व विकसन

विभाग रचना - अध्यापक वृंद

  • सौ. शीतल कापशीकर – विभागप्रमुखप्रसिद्ध महिला शाहीर , १५ वर्षांचा अनुभव
  • सौ. स्नेहल कोकीळ - सहायक विभाग प्रमुख संगीत विशारद (गायन) , संगीत रत्न (सुगम संगीत)८ वर्षांचा अनुभव
  • श्री. विष्णुपंत कुलकर्णी - संगीत विशारद (तबला)२५ वर्षांचा अनुभव
  • सौ. कीर्ती भालेराव - संगीत विशारद (गायन) ,M.A. (संगीत)२२ वर्षांचा अनुभव
  • हर्षा औटी - B.A. (भरतनाट्यम्)३ वर्षांचा अनुभव
  • कोमल देशमुख - संगीत विशारद (गायन)२ वर्षांचा अनुभव
  • सौ. मयुरी जेजुरीकर प्रसिद्ध नाट्य अभिनेत्री, अभिनय दिग्दर्शन क्षेत्रातील १५ वर्षांचा अनुभव
  • श्री. मिलिंद लिंगायत प्रसिद्ध पखवाज, ढोलकी वादक. प्रसिद्ध कलाकारांना रंगमंचावर वाद्यसाथ
  • सौ. स्वरेशा पोरे - संगीत अलंकार (गायन) ,M.A. (संगीत)७ वर्षांचा अनुभव
  • श्री. दर्शन कुलकर्णी - संगीत विशारद (गायन, संवादिनी)- प्रथितयश गायक, ३ वर्षे अनुभव
  • सौ. प्रतिक्षा पुरंदरे – मध्यमा पूर्ण (कथक)६ वर्षांचा अनुभव
  • श्री.केदार अभ्यंकर – ध्वनिमुद्रणालय३ वर्षांचा अनुभव

विभागाची वैशिष्ट्ये

  • शास्त्रीय व सुगम गायनाचे विशेष प्रशिक्षण वर्ग, ते देखील शाळेच्या वेळेला जोडून.
  • प्रशिक्षित व अनुभवी अध्यापक वृंद
  • गांधर्व मंडळाच्या परीक्षेची तयारी व सोय
  • शाळेबाहेरील संगीतप्रेमींना खुला प्रवेश (वयाची अट नाही)
  • प्रत्येक विद्यार्थ्याकडे विशेष लक्ष

सुविधा

  • विविध वाद्यांचे प्रशिक्षण
  • प्रत्येक विषयासाठी acoustic स्वतंत्र कक्ष
  • मुबलक वाद्य उपलब्धता

कार्यपद्धती

  • तिसरी ते सहावीच्या सर्वच विद्यार्थ्यांना गायन, स्वरवाद्य, तालवाद्य, नृत्य व नाट्य प्रशिक्षण .
  • प्रत्येक वर्गाचे चार उपगट करून, चारही गट वर्षभरात रोटेशन पद्धतीने संगीत अभ्यासक्रम पूर्ण करतात तर दर आठवड्याला नाट्य तासिका अनुभवतात. पाचही विषयांचा विभागाचा स्वतंत्र अभ्यासक्रम आहे.
  • चार वर्षात असा अभ्यासक्रम पूर्ण झाल्यानंतर (ज्याचे सविस्तर मूल्यमापन व नोंद, विषय अध्यापाकांकडे असते) विद्यार्थ्याची संगीतातील गती – कल कळू शकतो व तो कुठल्या उपप्रकारचे विशेष प्रशिक्षण घेण्यास योग्य आहे, ते ठरविण्यास मदत होते.
  • चार वर्षे प्रशिक्षण घेतल्यानंतर विद्यार्थ्याला संगीत ऐकण्याची गोडी नक्कीच लागेल.
  • चार वर्षात विद्यार्थ्यांना गायन, वादन व नृत्य या सर्वच प्रकारात, आपली आवड/कल चाचपडून बघता येईल. सगळ्याचा थोड्या प्रमाणात का होईना, अनुभव घेता येईल.
  • याखेरीज विद्यार्थ्याला एखाद्या विषयात विशेष रस - गोडी असेल, तर तो मुक्तिसोपान मध्ये शाळेच्या वेळाव्यतिरिक्त, विशेष प्रशिक्षणासाठी येऊ शकतो.

नियमित उपक्रम

  • तिसरी ते सहावीच्या सर्व विद्यार्थ्यांना गायन - वादन - नृत्य - नाट्य प्रशिक्षण - त्यासाठी वेगळी अभ्यासक्रम रचना
  • आषाढी एकादशीला विद्यार्थ्यांचे अभंग सादरीकरण
  • दिनविशेष बघून समूह्गायन, नाट्य सादरीकरण
  • गणेशोत्सव - गायन, वादन, नृत्य, नाट्य यामध्ये पारंगत विद्यार्थ्यांचे विशेष कला सादरीकरण

प्रासंगिक उपक्रम

  • गुरुपौर्णिमा , कोजागिरी पौर्णिमा , दिवाळी पहाट यासारख्या विशेष संगीत सभांचे आयोजन
  • विद्यार्थ्यांचे वार्षिक सादरीकरण, संगीत महोत्सव
  • संगीत स्पर्धांचे आयोजन

विशेष यश

  • गेली अनेक वर्षे, एप्रिल व नोव्हेंबर महिन्यात होणाऱ्या अखिल भारतीय गांधर्व मंडळाच्या परीक्षा, प्रत्येक सत्रात सुमारे १२५ विद्यार्थी देत आहेत व उल्लेखनीय यश मिळवत आहेत.
  • विविध संगीत स्पर्धांमध्ये देखील मुक्तिसोपानच्या विद्यार्थ्यांनी नेत्रदीपक यश मिळविले आहे.
  • मुक्तिसोपानमध्ये प्रशिक्षण घेतलेले बरेच विद्यार्थी आज स्वतःचे कार्यक्रम सादर करतात.
  • पुणे आकाशवाणीवर देखील विद्यार्थी संचाने कार्यक्रम सादर केले आहेत.

मागोवा

शैक्षणिकवर्ष २०१७-१८ हे निगडी केंद्राचे संगीत वर्ष होते. त्या निमित्ताने “संगीत संमेलनाचे” आयोजन केले होते.

पं. रामदास पळसुले अध्यक्षपदी होते, तर प्रसिद्ध शास्त्रीय गायक – श्री. समीर दुबळे उपाध्यक्ष होते.

डॉ. विकास कशाळकर यांनी संमेलनाला मार्गदशन केले. डॉ. पौर्णिमा धुमाळे (गायन), पं. प्रमोद मराठे (संवादिनी), डॉ.पं.नंदकिशोर कपोते (नृत्य) ,राष्ट्रीय कीर्तनकार – चारुदत्त आफळे , डॉ. सलील कुलकर्णी (दैनंदिन जीवनातील संगीत) , पं. मिलिंद तुळणकर (जलतरंग-संतूर) ,पं.प्रमोद गायकवाड (सुंद्री,सनई) आदी मान्यवरांनी संगीत सादरीकरणातून, विद्यार्थ्यांशी संवाद साधला.

याद्वारे विद्यार्थ्यांना, संगीत क्षेत्रातील क्षितिज काय असावे, हे समजण्यास मदत झाली. शास्त्रीय गायन , सुगम संगीत , भरतनाट्यम , कथक , संवादिनी , तबला , तालवाद्य , प्रबोधन गीते आदी विषयांच्या बारा समांतर कार्यशाळा विद्यार्थ्यांनी अनुभवल्या.

शैक्षणिक वर्ष २०१८-१९ मध्ये शतगानवंदना, २०१९-२० मध्ये संतवाणी, २०२०-२१ मध्ये प्रकाशगाणी (ऑनलाईन), २०२२-२३ मध्ये गाणं कवितेचं (ऑनलाईन), २०२३-२४ मध्ये देवगाणी, २०२४-२५ मध्ये निसर्गगाणी यासारख्या खुल्या सांगीतिक स्पर्धेचे आयोजन केले होते. प्रतिवर्षी ५०० पेक्षा जास्त स्पर्धकांनी गायन व नृत्य सादर करत या सर्व स्पर्धा यशस्वी केल्या.
संक्रांत ते रथसप्तमी दरम्यान एका रविवारी सूर्योदय ते सूर्यास्त अखंड संगीत यज्ञाचे आयोजन केले जाते ज्यात गायन- वादन – नृत्य – नाट्य सादर होते.

मुक्तिसोपानने PCET Infinity (९०.४ FM) बरोबर ‘वह्नि तो चेतवावा’ ह्या प्रकल्पात ५२ देशभक्तीपर गीते तसेच स्फूर्तीगीतांचे ध्वनिमुद्रण केले. १४ शाळांतील सुमारे २०५ विद्यार्थी, ८ तबला वादक, १३ संवादिनी वादक, ७ तालवाद्य वादक, १२ मार्गदर्शक अध्यापक अशा २५० जणांनी या प्रकल्पात योगदान दिले

दिवाळी पहाट

मुक्तिसोपान विभाग २००५-०६ या शैक्षणिक वर्षात सुरु झाला. २००५ सालची “दिवाळी पहाट”, हि पहिली संगीत सभा. तेव्हापासून अव्याहतपणे प्रतिवर्षी धनत्रयोदशीला “दिवाळी पहाट” या शास्त्रीय – उपशास्त्रीय संगीत सभेचे आयोजन करण्यात येते.

सुश्री. आरती अंकलीकर टिकेकर, सुश्री. सानिया पाटणकर, पं. शौनक अभिषेकी, श्री. कौस्तुभ कांती गांगुली, गायिका अभिनेत्री अस्मिता चिंचाळकर आदी संगीत क्षेत्रातील मान्यवरांनी या दिवाळी पहाट सभेचे व्यासपीठ भूषविले आहे. नोव्हेंबर २०१९ मध्ये मुक्तिसोपान सदस्या – स्वरेशा पोरे कुलकर्णी, यांनी सादर केलेली दिवाळी पहाट संगीत सभा म्हणजे  मुक्तिसोपानच्या शिरपेचातील मानाचा तुरा.

यंदाच्या २0 व्या दिवाळी पहाट स्वरमैफिलीत पुणे येथील सौरभ काडगावकर यांनी आपली कला सादर केली. दिनांक २९ ऑक्टोबर २०२४ (धनत्रयोदशी) रोजी सकाळी ६:३० ते ८.३० या वेळात मनोहर वाढोकर सभागृहात हि स्वरमैफिल संपन्न झाली. गेली १९ वर्षे ही परंपरा सुरू असून  दिवाळीची मंगलमय प्रभात आनंदमय व्हावी , आप्तजनांच्या मेळाव्यात सांगीतिक मैफिल ऐकल्यानंतर एकत्रित दिवाळी फराळाचा आनंद लुटावा या उद्देशाने प्रतिवर्षी धनत्रयोदशीच्या दिवशी विद्यालयात या संगीत सभेचे आयोजन केले जाते.